گیربکس اتوماتیک چیست؟
گیربکس اتوماتیک که به آن گیربکس اتومات نیز گفته می‌شود یکی از ضروری‌ترین اجزای خودروهای مدرن به شمار می‌رود. این نوع گیربکس وظیفه تنظیم نوع دنده را بر عهده دارد و سیستم انتقال قدرت را به طور کامل کنترل می‌کند. اگرچه بسیاری از خودروسازهای جهان سال‌هاست از گیربکس‌های اتوماتیک در خودروهای خود بهره می‌برند، اما خودروسازهای داخلی عمدتاً از این تکنولوژي استفاده نمی‌کنند.
گیربکس‌های اتوماتیک دارای تاریخچه‌ای جذاب هستند که قطعاً آشنایی با آن برای شما عزیزان جذاب خواهد بود. پیشرفت کلی این نوع گیربکس‌ها با گذشت زمان به خوبی قابل مشاهده است. البته، باید به این نکته اشاره کنیم که حتی گیربکس‌های اتوماتیک نیز دچار مشکلات و ایرادات فنی متعددی می‌شوند و در این زمان باید برای تعمیر گیربکس اتوماتیک اقدام کنید.
تا پایان با ما همراه بمانید و علاوه بر شناخت تاریخچه ساخت گیربکس‌های اتومات، با نحوه کار آنها نیز آشنا شوید.
سابقه ساخت گیربکس‌های اتوماتیک
پیش از ساخت گیربکس اتوماتیک، تمامی خودروها از سیستم انتقال قدرت دستی استفاده می‌کردند. در این سیستم، راننده مجبور است که با کمک پدالی به نام «کلاچ» دنده را در موقعیت صحیح قرار دهد. رانندگان حرفه‌ای به این پی برده بودند که بهترین زمان برای تعویض دنده با توجه به دور موتور تعیین می‌شود. همین امر زمینه‌ساز ساخت نخستین گیربکس اتومات در جهان شد.
تاریخچه گیربکس اتوماتیک با صنعت ساخت خودرو در ایالات متحده آمریکا گره خورده است. پدر گیربکس‌های اتومات فردی به نام «اسکار بانکر» بود. وی سیستم گیربکس‌های خودکار را برای اولین بار در سال 1930 میلادی معرفی کرد. اختراع بانکر خیلی سریع به محبوبیت بالایی دست یافت و همین امر موجب شد تا شرکت‌های بزرگ خودروسازی آن زمان به سراغ وی بروند و حق اختراع مربوط به این گیربکس را از او خریداری کنند.
خودروسازی جنرال موتورز (GM) اولین شرکت مهم در جهان بود که از اختراع بانکر در خودروهای خود بهره برد. جی ام خودروهایی که از این تکنولوژی استفاده می‌کردند را در سراسر ایالات متحده آمریکا عرضه کرد و یک شبه تبدیل به بزرگ‌ترین خودروسازی این کشور شد؛ همچنین با کمک گیربکس اتوماتیک توانست حتی شرکت فورد را نیز پشت سر بگذارد.
نخستین اتومبیل جهان با گیربکس اتومات
جالب است که به اولین اتومبیل جی ام که از گیربکس اتومات بهره می‌برد نیز اشاره کنیم. این خودرو اولدزموبیل (OLDSMOBIILE) نام داشت. بسیاری از خریداران در ابتدا با روند کار گیربکس موجود در این خودرو آشنایی نداشتند و حتی آن را مرجوع می‌کردند، اما پس از شناخت بیشتر روند کار گیربکس‌های اتوماتیک، این خودرو در سراسر جهان به فروش خوبی دست پیدا کرد.
یک مدل دیگر از این خودرو سال‌ها بعد عرضه شد و همان نام را یدک می‌کشید. تفاوت اصلی مدل دوم را میتوان در نوع گیربکس موجود در آن دانست. گیربکس خودروی جدیدتر نسبت به مدل اولیه از ساختار پیشرفته‌تری برخوردار بود و به همین جهت می‌توانست روند تعویض دنده را با دقت بیشتری انجام دهد.
سرعت پیشرفت در ساخت گیربکس‌های اتومات
صنعت ساخت گیربکس اتوماتیک همواره با پیشرفت صنعت خودروسازی رو به جلو حرکت کرده است. در سال‌های ابتدایی، گیربکس‌های اتوماتیک تنها از ۳ دنده پشتیبانی می‌کردند، البته با توجه به نوع و میزان قدرت خودروهای قدیمی نیازی به تغییر دنده بیشتر از این نبود. این گیربکس‌ها عموماً در دهه پنجاه میلادی به کار گرفته می‌شدند.
از اوایل دهه هفتاد میلادی شاهد تولید گیربکس‌های اتوماتیک چهار دنده بودیم. در ابتدای سال ۱۹۹۱ شرکت بی ام دبلیو نخستین جعبه دنده اتوماتیک پنج سرعت را در جهان ارائه کرد. این جعبه دنده پیشرفت قابل توجهی در حوزه تولید گیربکس‌های اتوماتیک محسوب می‌شد. با شروع هزاره سوم، همین شرکت به سراغ گیربکس‌های اتوماتیک شش دنده رفت. این روند ادامه یافت تا آنکه شرکت خودروسازی لکسوس از تلاش خود برای تولید یک گیربکس اتوماتیک هشت دنده پرده برداشت.
گیربکس اتوماتیک چطور کار می‌کند؟
در گیربکس اتوماتیک خبری از تعویض دنده به وسیله راننده نیست، این بدان معناست که خود گیربکس وظیفه تغییر دادن دنده را برای شما برعهده می‌گیرد. با فشار دادن فشار گاز توسط راننده، سنسورهای مختلف مربوط به گیربکس اتومات شاهد افزایش سرعت چرخش میل لنگ خواهند بود (چنین موضوعی در خودروهای دارای دنده دستی نیز انجام می‌گیرد).
این افزایش بدان معناست که میزان فشار به مدل گشتاور بیشتر شده است. دو بخش هیدرولیک و الکترونیک جعبه دنده‌های خودکار در مقابل این موضوع عکس‌العمل نشان می‌دهند و مشخص مي‌کنند که هم اکنون باید چه دنده‌ای انتخاب شود. در این گیربکس‌ها از یک سیستم دنده ویژه با نام دنده‌های سیاره‌ای استفاده می‌شود.
توجه داشته باشید که روش کار هر یک از گیربکس‌های اتوماتیک کاملاً متفاوت است. در واقع اکثر شرکت‌های خودروسازی با توجه به نوع اتومبیل خود نسبت به ساخت چنین جعبه دنده‌های خاصی اقدام می‌کنند. به عنوان مثال نمی‌توان روند کار گیربکس موجود در یک هایپرکار (HYPER CAR) عظیم مانند بوگاتی شیرون را با خودروهای سواری سدان مقایسه کرد.
در اکثر گیربکس‌های مدرن یک سیستم رایانه‌ای نیز وظیفه کنترل مداوم سرعت و دنده‌ها را بر عهده می‌گیرد. این سیستم در هر ثانیه میلیون‌ها محاسبه مختلف انجام می‌دهد تا بتواند نوع دنده مناسب را با توجه به مواردی همچون سراشیبی‌ها، نوع جاده (آسفالت و یا خاکی)، وضعیت جاده (بارانی، برفی) و… تعیین کند. هرچه این سیستم عملکرد بهتری از خود نشان دهد، آرامش خاطر راننده بیشتر خواهد شد.
یک مورد خاص در بین گیربکس‌های اتومات
امروزه روند ساخت گیربکس اتوماتیک همواره در حال تغییر است و شاهد پیشرفت‌های بسیار خوبی در این زمینه هستیم. در سال‌های اخیر یک نوع گیربکس اتومات ویژه با نام گیربکس تیپ ترونیک به بازار عرضه شده است که توانایی‌های جالبی را به رانندگان ارائه می‌دارد. در گیربکس‌های تیپ ترونیک میتوان روند تعویض دنده را از حالت اتوماتیک به حالت دستی تغییر داد.
این گیربکس‌ها یک بخش جداگانه در خود دارند که به رانندگان اجازه می‌دهد تا با تغییر جهت اهرم دنده به سمت بالا یا پایین، دنده را بر حسب نیاز خود به طور کامل تغییر دهند. گیربکس‌های تیپ ترونیک حتی در اتومبیل‌هایی که به صورت اختصاصی جهت شرکت در مسابقات ساخته می‌شوند نیز وجود دارند. با ظهور خودروهای الکتریکی شاهد تغییر یافتن مجدد گیربکس‌ها هستیم. گیربکس‌های موجود در این خودروها می‌توانند حتی در کمتر از ۲ ثانیه چندین بار دنده را عوض کنند.
مشکلات مربوط به گیربکس‌های اتومات
گیربکس اتوماتیک اگر به شکل صحیح نگهداری شود معمولاً با مشکل خاصی روبرو نخواهد شد. منظور ما از نگهداری صحیح انجام مواردی همچون سرویس‌های اورهال گیربکس و همچنین تعویض روغن آن در زمان موردنیاز است. طبیعتاً عدم توجه به چنین مواردی میتواند عمر کلی گیربکس را کاهش دهد و از سوی دیگر منجر به خراب شدن قطعات مختلف آن شود.
از جمله اصلی‌ترین مشکلات مربوط به گیربکس‌های اتوماتیک باید به آسیب دیدگی و یا فرسودگی بخش‌هایی همچون شیر برقی، توربین و همچنین ساعت گیربکس اشاره کنیم. هر یک از این قطعات دارای کارکرد منحصر به فرد خود هستند و وظایف متعددی را بر عهده دارند. علاوه بر مشکلات فنی مربوط به این قطعات، احتمال روغن ریزی گیربکس نیز وجود خواهد داشت.
رفع ایرادات فنی گیربکس‌های اتومات
ایرادات فنی خاصی که در بخش قبلی به آنها اشاره کردیم در گیربکس‌های اتومات مختلفی به وجود می‌آيند و تنها مربوط به محصولات یک برند خاص نیستند. همین امر موجب شده است تا تعمیر کردن گیربکس‌های اتومات به امری تخصصی تبدیل شود. در واقع تنها افرادی که آموزش‌های مربوط به تعمیر این نوع گیربکس‌ها را پشت سر گذاشته باشند، توانایی رفع مشکلات فنی آن را دارند.
خوشبختانه می‌توانیم بیان کنیم که پرسنل تهران گیربکس با دانش و آگاهی خود آمادگی این را دارند تا به حل مشکلات فنی گیربکس اتوماتیک موجود در خودروی شما بپردازند. آنها تمامی فرایند‌های مربوط به نحوه کارکرد گیربکس را می‌شناسند و با تک به تک قطعات موجود در این جعبه دنده‌ها آشنا هستند؛ بنابراین، اگر از جمله افرادی هستید که قصد دارند گیربکس آنها توسط یک تیم متخصص تعمیر شود، تهران گیربکس بهترین انتخاب ممکن برایتان خواهد بود. امکان تعمیر گیربکس‌های تیپ ترونیک نیز در تعمیرگاه ما وجود دارد.
سخن پایانی
گیربکس اتومات یک سیستم تعویض دنده خودکار محسوب می‌شود که میتواند نوع دنده را با توجه به پارامترهایی همچون میزان سرعت و همچنین دور موتور خودرو تعیین کند. امروزه اکثر خودروهای تولیدی دارای این نوع گیربکس هستند و محبوبیت آنها بیشتر از مدل دستی است.
سابقه ساخت گیربکس اتوماتیک به سال‌ها پیش برمی‌گردد و میتوان مخترع آن را فردی به نام اسکار بانکر دانست. شایان ذکر است که این گیربکس‌ها نیز دچار مشکلات فنی می‌شوند. به منظور رفع این ایرادات می‌توانید از خدمات تهران گیربکس بهره ببرید. کارشناسان مجرب ما آماده‌اند تا به کلیه پرسش‌های شما در این زمینه پاسخ دهند.
