گیربکس های اتوماتیک از قسمت های متفاوتی تشکیل شده اند که هنگام خرابی باید حتما به تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک مجاز و حرفه ای مراجعه کرد. اما اگر بخواهیم اجزا مختلف انواع گیربکس اتوماتیک را بررسی کنیم باید بدانیم که این اجزا دارای 9 قسمت اصلی هستند. برای درک بهتر عملکرد گیربکس های اتوماتیک باید با قسمت های مختلف آن آشنا شده و نحوه عملکرد آنها را بدانید.
اجزا گیربکس اتوماتیک
- مبدل گشتاور یا تورک کانورتر
- پمپ روغن یا اویل پمپ
- چرخ دنده سیاره ای
- کلاچ یا کلاچ پک
- شفت خروجی
- باند ترمز
- فیلتر روغن
- کنترل والف یا ساعت گیربکس
- کامپیوتر گیربکس اتوماتیک
در ادامه به معرفی کامل این اجزا پرداخته ایم.
چنانچه هر کدام از این اجزا در گیربکس خودروی شما دچار مشکل شده اند مجموعه تهران گیربکس با بیش از 20 سابقه تخصصی تعمیر گیربکس می تواند تعمیر گیربکس شما را انجام دهد. کافی است با ما تماس بگیرید و به صورت رایگان مشاوره شوید.
مبدل گشتاور یا تورک کانورتر (Torque Converter)
گیربکس های اتوماتیک کلاچ نداشته و در عوض دارای مبدل گشتاور هستند که به جای کلاچ از آن استفاده می شود. با حذف کلاچ عملیات آن توسط مبدل گشتاور انجام می شود و با این کار البته قیمت گیربکس اتوماتیک افزایش یافته است. اگر سیستم انتقال قدرت به موتور متصل باشد، مبدل گشتاور نمی تواند عملیات تعویض دنده را به درستی انجام دهد و ممکن است دنده ها گیر کنند. مبدل گشتاور نوعی کوپلینگ مایع است که به موتور اجازه می دهد تا حدی مستقل از سیستم انتقال قدرت بچرخد.پس یکی از مهمترین اجزا گیربکس اتوماتیک را می توان مبدل گشتاور دانست.
اگر موتور به آرامی در حال کار باشد، مانند زمانی که ماشین در پشت چراغ قرمز متوقف شده است، مقدار گشتاور عبور داده شده از مبدل گشتاور بسیار کم است، بنابراین برای نگه داشتن ماشین تنها به یک فشار سبک بر روی پدال ترمز نیاز است. اگر هنگام توقف ماشین، پدال گاز فشار دهید، باید فشار بیشتری روی پدال ترمز دهید تا از حرکت ماشین جلوگیری کند. به این دلیل که وقتی گاز را فشار می دهید، موتور شتاب می گیرد و مایعات بیشتری را به مبدل گشتاور پمپ می کند و باعث می شود گشتاور بیشتری به چرخ ها منتقل شود. اجزاء اصلی مبدل گشتاور پمپ، توربین، استاتور و مایع هیدرولیک یا انتقال دهنده هستند که در شکل زیر نشان داده شده است.
پمپ که به آن ایمپلر هم می گویند همان پوسته ی دونات شکل بیرونی است. توربین وظیفه انتقال روغن از قطعه گشتاور به شفت گیربکس را بر عهده دارد. استاتور در مرکز مبدل گشتاور قرار دارد که در جهت مبدل گشتاور حرکت می کند ولی در جهت معکوس قفل می کند. روغن انتقال دهنده در واقع سیال منتقل کننده نیرو می باشد.
پمپ روغن یا اویل پمپ Oil Pump
شاید یکی از آشنا ترین اجزا گیربکس اتوماتیک پمپ روغن باشد. پمپ روغن گیربکس اتوماتیک، که عملکردی همچون دیگر پمپ های روغن دارد، انتقال دهنده مایع از مخزن انتقال به بدنه می باشد. پمپ، روغن گیربکس را در داخل محفظه به گردش در می آورد تا اجزای چرخ دنده ای آن و مبدل گشتاور گیربکس اتوماتیک تغذیه شوند. اگر پمپ نشتی بدهد یا دنده های آن خورده شوند با مواردی همچون افت فشار روغن گیربکس، عدم عملکرد درست تعویض دنده و عدم عملکرد صحیح بخش خنک کننده و افزایش دما در گیربکس، مواجه می شوید.
چرخ دنده سیاره ای Planetary Gear
گیربکس های اتوماتیک معمولا دارای یک یا چند دنده سیاره ای هستند. چرخ دنده های سیاره ای از ۴ بخش تشکیل شد ه اند، این قسمت ها شامل قسمت دنده خورشیدی که بخش اصلی آن است، قسمت حمل کننده سیاره، قسمت چرخ دنده سیاره ای و قسمت حلقه دنده هستند. چرخ دنده رینگ، تمام دنده های سیاره ای را با یک حلقه احاطه کرده و کل سیستم را به هم متصل و نزدیک می کند. این سیستم با قفل کردن همزمان دو تا از سه مجموعه دنده کار می کند. از آنجا که هر مجموعه دنده اندازه متفاوتی دارد، با قفل شدن سایر چرخ دنده ها در جای خود، دنده های زیادی را ارائه می دهد.
کلاچ یا کلاچ پک Clutch Packs
یکی از اجزا گیربکس اتوماتیک که هم نام آن د گیربکس های دستی نیز وجود دارد کلاچ است. در گیربکس های دستی، انتخاب دنده عملکردی مشخص و ساده دارد اما در گیربکس های اتوماتیک این فرایند کمی پیچیده است. در گیربکس اتوماتیک به جای یک شیفت دستی، سیستم انتقال قدرت از کلاچ پک استفاده می کند. کلاچ پک دارای چندین صفحه فشرده شده است. زمانی که فشار روغن از بدنه سوپاپ به کلاچ پک می رسد، تعداد معینی از کلاچ ها به هم قفل می شوند و نتیجه آن خروجی مورد نظر می شود. عملیات بخش کلاچ گیری بسیار پیچیده است، اما از میان چند شرکتی که در این زمینه فعال هستند، برخی توانسته اند تا رضایت مشتریان را جلب نمایند و عملکرد قابل قبولی از این سیستم را ارائه دهند.
شفت خروجی Output Shaft
پس از اتمام عملیات داخلی گیربکس اتوماتیک، قدرت به شفت خروجی منتقل می شود. شفت خروجی هدایت کننده شفت درایو است.
باند ترمز Brake Band
هدف اصلی نوارهای ترمز نگه داشتن موقت چرخ دنده های سیاره ای است. زمانی که فشار روغن به پشت پمپ هدایت شود، موجب حرکت پیستون شده و نیروی پیستون بر فنر غلبه می کند، در نتیجه به ضامن بست فشار وارد می آورد و بست قفل کننده شروع به کار می کند. هرچه فشار پیستون بیشتر شود، قدرت ترمزگیری بیشتری وارد می شود.
فیلتر روغن Oil Pan
فیلتر روعن یکی از اصلی ترین اجزا گیربکس اتوماتیک می باشد. وظیفه اصلی فیلتر روغن، نکه داشتن مایع اضافی برای پمپ روغن در مواقع لزوم است. به طور معمول یک فیلتر مایع انتقال دهنده، چه از داخل و چه از خارج، متصل است. در گیربکس های اتوماتیک از یک روان ساز کمک گرفته می شود، اما گاهی قطعات داخلی آن دچار خوردگی های ناچیزی می شوند.
این اتفاق باعث می شود تا ذرات ریزی از فلزات و گاه غیر فلزات داخل وارد روغن شود. این ذرات که بسیار ریز هستند، می توانند مشکلات زیادی برای ماشین شما و گیربکس آن ایجاد کند. نقش اصلی این قطعه جداسازی این ذرات ریز از روغن گیربکس است، اگر این کار به طور صحیح انجام نشود، می تواند صدمات زیای به گیربکس وارد کند.
کنترل والف یا ساعت گیربکس Valve Body
عملکرد این بخش کمی پیچیدگی دارد. گیربکس اتوماتیک دارای بدنه سوپاپ است، این قسمت توسط روغن کنترل تمام کارهای گیربکس را انجام می دهد در واقع این قطعه تمام فشار پمپ روغن را به تمام اجزای انتقال دهنده هدایت می کند. در واقع از مبدل گشتاور تا پک های کلاچ، در هیچ یک از قسمت ها مایع انتقال پیدا نمی کند تا زمانی که بدنه سوپاپ به آن فرمان بدهد که کجا باید برود.
کامپیوتر گیربکس اتوماتیک TCU
مغز متفکر گیربکس های اتوماتیک TCU است که مخفف TRANSMISSION CONTROL UNIT می باشد. این بخش از طریق سنسورهای مختلف و کامپیوتر خودرو ECU اطلاعات متفاوت را دریافت نموده و با پردازش این اطلاعات اقدام به تعویض دنده برای رسیدن به بهترین و مناسب ترین قدرت و مصرف سوخت، می کند. در عملکرد کامپیوتر گیربکس های اتوماتیک کمی پیچیده است و برای تعویض دنده در زمان درست، پارامترهای زیادی در نظر گرفته می شود. برخی از سنسورهای کامپیوتر گیربکس اطلاعات سرعت اتومبیل را به TCU فرستاده تا دنده درست انتخاب شود. همچنین یک سنسور دمای گیربکس را اطلاع می دهد، تا TUC با توجه به دما اقدام به تعویض دنده مناسب کند.
مقالات مرتبط:
